کویر، یکی از مقاصد گردشگری دوست‌داشتنی برای انسان‌های اهل سفر است. هر گردشگری حداقل یک بار در عمر خود به کویر سفر کرده و از سکوت، آرامش، شب پرستاره و تفریحات کویر مانند آفرودسواری و غیره لذت برده است.
کاشان یکی از شهرهای کویری در استان اصفهان است که علاوه بر جاذبه‌های گردشگری تاریخی و طبیعتی متنوع، دارای چند کویر معروف نیز است. برای آشنایی بیشتر با جاذبه‌های کویرهای کاشان توصیه می‌کنیم که مطالعه این مقاله را از دست ندهید.
در سفر به کاشان می‌توانید در یک زمان چند آب و هوا را تجربه کنید و لذت ببرید. داخل شهرستان آب و هوای خشک و گرم، در نواحی کویری آب و هوای بسیار گرم و خشک و در روستاهای اطراف مخصوصاً روستاهای جنوبی آب و هوای بسیار خنک و دلپذیری را مشاهده خواهید کرد.
کویرهای کاشان
کاشان از آن شهرهای با پیشینه تاریخی و زیبای استان اصفهان است که به واسطه جاذبه‌های بی‌نظیرش شهرت جهانی نیز دارد. کویرهای کاشان از آن دسته جاذبه‌های گردشگری است که به کاشان شهرت جهانی داده است. کاشان به طور کلی دارای 3 کویر است.
کویر مرنجاب
کویر مرنجاب کاشان از معروف‌ترین کویرهای ایران است که از شمال به دریاچه نمک شهر آران و بیدگل، از جنوب به شهرستان آران و بیدگل، از شرق به کویر بند ریگ و پارک ملی کویر و از غرب به کویر مسیله و دریاچه‌های نمک حوض سلطان و حوض مرّه محدود می‌شود. تپه‌های شنی بلند، جنگل‌های قوسی، کاروانسرای شاه‌عباسی، دریاچه نمک، پوشش‌های گیاهی و جانوری متنوع از جاذبه‌های گردشگری این کویر زیبا هستند.
کویر متین آباد
کویر متین‌آباد در 60 کیلومتری جنوب شرقی شهر کاشان واقع است. یک اکوکمپ معرف به همین نام در کویر متین‌آباد قرار دارد که یکی از بزرگ‌ترین اقامتگاه‌ها در دل کویر است. این اقامتگاه در ابتدای رمل‌های شنی کویر «پشت ریگ» در جنوب دریاچه نمک «مسیله» و در نزدیکی قلعه «کرشاهی» احداث شده است.
این اکوکمپ با هدف توسعه گردشگری پایدار و حفاظت از زیست‌بوم منطقه توسط برادران «اشرف واقفی» در سال 1385 ساخته شد. در سال 2014 میلادی، سازمان ملل، اکوکمپ متین‌آباد را به عنوان یکی از 18 سایت گردشگری مطرح جهان که در زمینه اکوتوریست فعالیت می‌کند انتخاب کرد. در سال 2015 نیز جایزه صلح و محیط زیست دکتر تقی ابتکار به این مکان تعلق گرفت.
کویر ابوزید آباد
یکی از کویرهای کمتر شناخته شده در کویر مرکزی ایران، کویر ابوزیدآباد است که در فاصله 38 کیلومتری شمال شرق کاشان قرار گرفته است. به دلیل نزدیک بودن به شهرهای مهمی مانند تهران، اصفهان، کاشان، اراک و ابیانه، به یکی از مهم‌ترین مقاصد گردشگری تبدیل شده است.
بهترین فصل برای بازدید از مناطق کویری پاییز، زمستان و اوایل بهار است. در اواخر بهار و فصل تابستان آب و هوای این منطقه بسیار گرم است و شاید برای شما گردشگران گرامی کمی ناراحت‌کننده باشد.
این کویر پوشش‌های گیاهی و جانوری خاصی دارد. حیواناتی مانند شاهین، عقاب، روباه شنی، شغال، گرگ جرد، خرگوش، هوبره، پامسواکی، انواع آگاما، مار و غیره در این کویر زندگی می‌کند.
کویر ابوزید آباد مکان‌های دیدنی متنوعی مانند قلعه گرشاهی، کاروانسرای صفوی، کوه یخاب و غیره را دارد. تفریحاتی مانند کویرنوردی، عکاسی آسمان شب، رصد ستارگان، شترسواری، آفرود، موتور چهارچرخ را می‌توانید در کویر ابوزیدآباد تجربه کنید.
بهترین زمان سفر به کویرهای کاشان
کویر آب و هوای خاصی دارد، در فصل هایی مانند پاییز و زمستان که بهترین زمان سفر به کویر است می‌توانید از آفتاب نه چندان سوزان آن بهره‌مند شوید و همچنین در زمستان حیوانات کویری به خواب زمستانی رفته و کمتر نگران برخورد با آنها خواهید بود. در اوایل بهار نیز می‌توانید به کویر سفر کرده و از آب و هوای آن لذت ببرید اما در تابستان آفتاب طاقت‌فرسایی در انتظار شماست.
در سفر به کویرهای مختلف زمان‌های مناسب متفاوتی وجود دارد، برای مثال در سفر به کویر مرنجاب می‌توانید تا اواسط بهار به آن سفر کنید اما کویر دشت لوت از جمله مناطقی است که حتی در اوایل بهار نیز با آفتاب داغ و سوزان آن مواجه خواهید شد.
وسایل مورد نیاز برای سفر به کویر
در هر سفری به وسایل لازم برای آن سفر نیازمندید، سفر به کویر از آن دست سفرهایی است که نیازمند تجهیزات و وسایل مختص خود است. داشتن وسایل لازم و حیاتی می‌تواند در مواقع ضروری و زمانی که مشکلی برایتان پیش آمد، حتی جان شما را نجات دهد. پس قبل از سفر به کویر تحقیقات لازم را انجام و وسایل مورد نیاز خود را تهیه کنید.
اسامی تجهیزات موردنیاز برای کویرگردی
- کیف کمک‌های اولیه: یکی از نیازهای اصلی سفر به کویر، کیف کمک‌های اولیه است. در هر سفری ممکن است اتفاقاتی بیافتد که نیاز به این کیف پیدا کنید. بعد از خرید جعبه کمک‌های اولیه خود، خطرات احتمالی سفر را بررسی کنید مثلاً در سفر کویر باید احتمال گزش حشرات را بدهید و متناسب با این احتمال وسایل لازم را تهیه کنید.
- کوله‌پشتی مناسب: کوله‌پشتی سبک و مقاوم با طراحی ارگونومیک که سبب خستگی بیش از حد کمر و گردن شما نشود می‌تواند سفر را برای شما لذت‌بخش‌تر کند. کیف‌های گردنی هم یکی از کیف‌هایی است که می‌تواند در این سفر برای شما مفید باشد. مزیت‌های این کیف‌ها این است که می‌توانید وسایل ارزشمند مانند تلفن همراه، دسته کلید، نقشه و غیره را در آنها قرار داده و در دسترس شما قرار بگیرند.
- پک آب‌رسانی: پک‌های آب‌رسانی یکی از کاربردی‌ترین وسایل هستند که می‌توانید روی کوله‌پشتی خود متصل کرده و با استفاده از لوله‌ای که از آن خارج می‌شود در مواقع تشنگی آب میل کنید.
- وسایل شخصی و بهداشتی: برای حفاظت از پوست خود از آفتاب داغ کویر حتما به ضد آفتاب نیاز دارید. اسپری یا دستبند دفع‌کننده حشرات می‌تواند تا چندین روز شما را از مزاحمت حشرات کویری نجات دهد. دستمال مرطوب برای صرفه‌جویی در مصرف آب و تمیز کردن دست و صورت می‌تواند مفید باشد. ژل ضدعفونی‌کننده بدون نیاز به آب، نیز برای تمیز کردن دست‌ها کاربرد دارد.
- وسایل الکترونیکی: وسایلی مانند پاوربانک، ساعت طبیعتگردی، قطب‌نما، تلفن همراه هوشمند، دوربین دوچشمی و عکاسی، راهنمای سفر به کویر، فندک و غیره می‌تواند در گذراندن یک سفر بدون استرس به شما کمک کند.
- پوشاک مناسب: لباس‌های نخی، گشاد با رنگ روشن و آستین بلند مناسب کویرگردی است و از گرم شدن بیش از حد بدن و آفتاب سوختگی و تغییر رنگ پوست شما می‌تواند جلوگیری کند.
شب‌های کویر بسیار سرد می‌شود پس برای گذراندن شب‌ها در کویر به لباس‌های گرم نیز نیاز دارید. کلاه، شال یا اسکارف، دستمال گردن و عینک نیز از دیگر موارد ضروری در سفر به کویر محسوب می‌شوند.
کلاه‌ها در کنار ضد آفتاب‌ها از آفتاب سوختگی پوست صورت شما جلوگیری می‌کنند.
عینک می‌تواند در زمان طوفان از چشمان شما محافظت کرده و از ورود شن به آنها ممانعت کند.
در زمان طوفان، اسکارف‌ها نیز می‌توانند مانع ورود شن و خاک به دهان و بینی شما شوند.
کفش مناسب می‌تواند شما را از گزش حشرات محافظت نموده و از ورود شن و ماسه به پاهای شما نیز جلوگیری نماید.
- خوراک مناسب: در سفر به کویر باید از تنقلاتی استفاده نمایید که در اثر گرمی هوا به سرعت فاسد نشوند و باید از نظر غذایی مقوی، سبک و انرژی‌زا باشند. از خوردن غذاهایی که تشنگی را شدت می‌بخشند نباید استفاده نمود.
غذاهای کنسروی، میوه‌ها و سبزی‌های تازه و غیره از غذاهای مناسب برای سفرهای کویری محسوب می‌شوند. از خوردن غذاهای چرب و شور، تنقلات شیرین، نوشابه‌های گازدار، غذاهای سنگین و انواع سس‌ها در کویر نیز باید پرهیز نمایید.
نکات مهم در کویرگردی
1. در مناطق کویری حیوانات مختلفی وجود دارد مانند شاهین، عقاب، خرگوش، روباه شنی، جرک، آگاما، مار و غیره، که لازم است ما به عنوان یک انسان از آنها محافظت کرده و به آنها آسیب نرسانیم.
2. اگر تمام وسایل مورد نیاز خود را تهیه کرده باشید نیاز به نگرانی درباره چطور گذراندن سفر خود نخواهید داشت.
3. اگر حتی قصد سفر یک روزه به کویر را دارید، نیز سعی کنید تمام وسایل لازم را به همراه داشته باشید.
4. برای سفر به صورت شخصی به کویر حتیالمقدور سعی کنید که گروهی سفر کنید و حداقل دو ماشین در این گروه باشند.
5. اگر برای اولین بار است که به کویر سفر می‌کنید، سعی کنید از یک راهنمای محلی کمک بگیرید.
6. از راه رفتن در ساعات گرم روز در کویر خودداری کنید. بهترین زمان پیاده‌روی در کویر ساعات ابتدایی صبح و ساعات پایانی روز است. از پیاده‌روی بین ساعت‌های 10 صبح تا 4 بعدازظهر بپرهیزید.
7. سعی کنید قبل از احساس تشنگی کردن، آب بنوشید. در ساعات گرم روز باید در هر ساعت حدود 1 لیتر آب بنوشید.
8. از محلول‌های حاوی الکترولیت استفاده نمایید. در هنگام کویرگردی بدن در طی عرق کردن، موادی مانند سدیم، پتاسیم، کلراید و غیره که به آنها الکترولیت می‌گویند، را از دست می‌دهد و بدن برای داشتن یک عملکرد طبیعی به این عناصر نیاز دارد. می‌توانید قبل از سفر بسته‌های حاوی پودر الکترولیت را از داروخانه‌ها تهیه کرده و به همراه آب بنوشید.
9. با علائم گرمازدگی آَشنا باشید تا بتوانید در اسرع وقت برای رفع آن اقدام کنید. علائم گرمازدگی مانند سردرد، حالت تهوع، تشنج، پوست قرمز و خشک، افزایش ضربان قلب، از دست دادن هوشیاری و رفتن به حالت اغما. اگر به گرمازدگی خود توجه نکنید، بدنتان وارد فازی به نام سکته گرمایی می‌شود.
اگر یکی از همراهان شما دچار گرمازدگی شد در ابتدا سعی کنید دمای بدن او را به سرعت پایین بیاورید و او را به محلی خنک و سایه‌دار برده و لباس‌های اضافی را خارج کرده و با یک دستمال مرطوب و خنک بدن فرد را نمدار کنید، اگر قالب یخ دارید در قسمت‌هایی مانند زیر بغل، کشاله ران و گردن او قرار دهید. خنک کردن این نواحی به سرعت دمای بدن را کاهش می‌دهد.
10. گاهی در کویر سیل و طوفان‌های باورنکردنی رخ می‌دهد که می‌تواند منجر به وقوع سیل نیز شود. طوفان‌های شن و ماسه نیز می‌توانند در کویر ایجاد شوند و مشکلاتی برای شما به وجود بیاورند. بهتر است از شرایط آب و هوایی قبل از سفر به کویر اطلاعات لازم را کسب کنید. در صورت بروز طوفان‌های شن، می‌توانید کنار یک درخت یا درختچه پناه بگیرید.
نکته مهم: بهتر است قبل از سفر، مقصد خود را به یکی از دوستان یا افراد خانواده خود اطلاع دهید.
