با فرا رسیدن فصل گرما، همه به فکر خرید یا راه‌اندازی سیستم‌های سرمایشی خود می‌افتند. اگر منزل شما سیستم سرمایشی دارد، می‌توانید با استفاده از ترفندهایی به افزایش طول عمر آن کمک کنید و راندمان کاری آن را بالا ببرید و اگر هنوز برای منزل یا محل کار خود کولر آبی یا کولر گازی تهیه نکرده‌اید، می‌توانید با استفاده از این مقاله و طبق شرایط خود یک سیستم سرمایشی مناسب تهیه کنید.
یکی سوال‌های متداول در هنگام خرید سیستم‌های سرمایشی، این است که «بهتر است کولر آبی بخریم یا گازی؟» برای اطلاع از پاسخ به این سؤال می‌توانید تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
انواع سیستم های سرمایشی رایج
در کشور ما، کولرها رایج‌ترین سیستم‌های سرمایشی هستند که در بیشتر منازل یافت می‌شوند. برای منازل بیشتر کولرهای آبی و گازی هستند که در ادامه به بررسی و توضیح کولرهای آبی و گازی می‌پردازیم و مزایا و معایب هر کدام را نیز بررسی می‌کنیم.
کولرهای آبی
کولرهای آبی، نمونه به روز شده‌ی بادگیرها هستند که حدود هزاران سال پیش در ایران اختراع شد و در مناطق گرم و خشک مورد استفاده قرار می‌گرفتند. هوای جاری به وسیله بادگیرها به داخل خانه هدایت می‌شده و به وسیله تشت‌های پر از آب که درون آن‌ها تعبیه شده بودند، هوا را خنک کرده و به داخل خانه هدایت می‌کردند.
کولر آبی، قدیمی‌ترین نوع کولرها هستند که با سیستم تبخیر آب یا فرآیند سرمایش تبخیری کار می‌کنند. در این سیستم از پدیده تبخیر آب به عنوان یک جاذب گرمایی طبیعی استفاده می‌شود. در این فرآیند گرمای هوا به وسیله قطرات آب جذب شده سپس این آب‌ها تبخیر شده و گرمای موجود از بین می‌رود و هوای خنک به منزل یا محل کار شما وارد می‌شود.
هر چقدر سیستم گردش آب در کولر آبی بدون نقص فعالیت کند، خنک‌کنندگی کولر نیز بیشتر می‌شود. این نوع کولرها بیشتر در مناطق با آب و هوای گرم و خشک مورد استفاده قرار می‌گیرند، زیرا این کولرها با ایجاد رطوبت، رطوبت نسبی هوا را افزایش می‌دهد و افزایش رطوبت در مناطق گرم و خشک لازم است.
کولرهای آبی در انواع و توان‌های مختلفی در بازار وجود دارند که تولید آن‌ها از توان 3800 تا 15000 مترمکعب آن بیشتر متداول است. این اعداد نشان‌دهنده قدرت مکش و دمش مقدار هوایی است که آن کولر می‌تواند جابجا کند. هرچه توان کولر بیشتر باشد، قدرت مکش آن نیز بیشتر خواهد بود و مقدار هوای خنکی که می‌تواند به منزل یا محل کار شما نیز وارد کند نیز بیشتر خواهد بود.
به طور کلی کولرهای آبی به دو دسته کولرهای فلزی و کولرهای سلولزی تقسیم می‌شوند. کولرهای فلزی به دو گروه کولرهای فلزی پوشالی و کولرهای فلزی سلولزی، وکولرهای پلیمری به دو دسته کولر پلیمری سانتریفیوژ و اکسیال تقسیم می‌شوند.
اجزای اصلی
- بدنه کولر: بدنه کولرهای آبی می‌تواند فلزی یا پلیمری باشد که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. در بدنه‌های فلزی معمولاً از ورق گالوانیزه با پوشش روی استفاده می‌شود که این پوشش می‌تواند به طول عمر مفید بدنه کولر اضافه کند.
- موتور: موتور مهم‌ترین قطعه از قطعات الکتریکی کولرهای آبی است که وظیفه تولید انرژی را بر عهده دارد. یک کولر بدون پمپ می‌تواند روشن شود و تا حدودی کار کند اما بدون موتور اصلاً روشن نمی‌شود. معمولاً کولرهای آبی دو سرعته هستند و یک دور کند و یک دور تند دارند.
- پمپ آب: یکی از اجزای اصلی و مهم کولر پمپ آب آن است. این قطعه وظیفه آبرسانی و گردش آب در کولر را بر عهده دارد. آب جمع شده در قسمت کف کولر به وسیله پمپ شناور در آن به لوله‌های تعبیه شده در بالای پوشال‌ها هدایت شده و سبب مرطوب شدن پوشال‌ها می‌شود. اجزای دیگری مانند پروانه، کفی و کلاهک پمپ، شلنگ‌های ورودی و خروجی به پمپ در انتقال آب کمک می‌کنند.
- جعبه تقسیم برق: این قطعه برق را از منبع دریافت کرده و به دیگر قطعات الکتریکی مانند موتور و پمپ می‌رساند. معمولاً در بالاترین قسمت داخلی کولر نصب می‌شود تا در معرض هر گونه آب و رطوبت قرار نگیرد.
- پروانه: پروانه کولر آبی درون یک مخرن در مرکز کولر قرار گرفته و با چرخش آن، هوای خنک شده درون کولر با فشار زیادتر به داخل خانه هدایت می‌شود. یکی از مشکلات رایج پروانه، تاب برداشتن پره‌های آن است که در صورت وجود این مشکل عمل انتقال هوای خنک با مشکل مواجه می‌شود.
- قرقره یا پولی: در هر کولر آبی دو قرقره وجود دارد که یکی از آن‌ها کوچک‌تر و دیگری بزرگ‌تر است. قرقره بزرگ‌تر به پروانه و قرقره کوچک‌تر به موتور کولر متصل شده است و این دو قرقره با یک تسمه به هم متصل شده و عمل حرکت پروانه را تسهیل می‌بخشند.
- تسمه پروانه: وظیفه این قطعه انتقال انرژی حرکتی از موتور به پروانه است. می‌توان گفت که این تسمه سبب چرخش پروانه می‌شود و به این علت یکی از قطعات مهم مکانیکی در کولر محسوب می‌شود.
- کانال خروجی کولر: این کانال بین دریچه هوا و برزنت قرار داشته و هرچقدر بتوان از برخورد نور آفتاب با این قسمت جلوگیری نمود، سرمای به وجود آمده، تلفات کمتری داشته و راندمان خنک‌کنندگی کولر آبی افزایش خواهد یافت.
- ناودان‌ها: لوله‌هایی که آب را از پمپ به پوشال‌ها انتقال می‌دهند را ناودان کولرهای آبی گویند.
- شناور (فلوتر): آب موجود در کفی کولر همیشه باید پابت بماند، که این ثبات به وسیله شناور ایجاد می‌شود.
- فیوز: این قطعه جهت حفاظت الکتریکی کولر در برابر خطراتی چون اضافه بار الکتریکی فعالیت می‌کند.
- جعبه ترمینال: وظیفه این قطعه ایجاد اتصالات مطمئن و عایق از بدنه کولر است.
طرز کار
آب موجود در کفی کولر توسط الکتروپمپ و با لوله‌های موجود به ناودان‌ها هدایت می‌شود و سپس روی پوشال‌ها می‌ریزد و آن‌ها را مرطوب می‌کند. با فعالیت الکتروفن، هوا از پوشال‌ها مرطوب عبور کرده و گرمای خود را از دست می‌دهد و وارد کولر می‌شود و سپس به وسیله حرکت پروانه به داخل منزل یا محل کار وارد می‌شود. هوایی که به وسیله کولرهای آبی وارد محیط می‌شود دارای رطوبت حدود 90 درصد است و این قابلیت کولرهای آبی برای مناطق گرم و خشک بسیار مورد پسند است.
ظرفیت کولر
کولرهای آبی را براساس ظرفیت هوادهی آن‌ها می‌شناسند. برای مثال کولر آبی با عبارت6000، به این معنی است که ظرفیت هوادهی این کولر 4500 فوت معکعب در دقیقه است.
بهینه سازی کولرهای آبی
برای افزایش بهینه‌سازی کولرهای آبی راهکارهای ساده‌ای وجود دارد، مانند:
1. محل قرارگیری کولرهای آبی معمولاً خارج از خانه است. به این علت بدنه کولر در معرض گرما و تغییرات آب و هوایی است. بهتر است کولرهای آبی خود را حتی‌الامکان در سایه نصب کنید و اگر این امکان وجود ندارد، یک سایه‌بان برای آن بسازید.
2. در شروع فصل گرما برای راه‌اندازی کولر به یک سرویس‌کار خوب مراجعه کرده و کولر خود را تخصصی سرویس نمایید.
3. در انتهای فصل گرما، آب کفی کولر را خارج کرده و کولر را تمیز نمایید تا آب اضافی و رسوبات به بدنه کولر آسیب نرسانند.
4. پوشال‌ها را سالانه حداقل یک بار تعویض نمایید و اگر آب منطقه شما املاح زیادی دارد برای افزایش راندمان کولر می‌توانید دوبار نیز تعویض نمایید.
5. روغن‌کاری ماهانه.
6. بررسی تسمه کولر.
7. تمیز کردن درب‌های کولر برای ورود بهتر هوا از محیط.
8. تراز بودن کولر.
9. تنظیم شناور آب.
11.تنظیم سیستم توزیع آب یا ناودان‌ها برای توزیع یکنواخت آب روی پوشال‌ها.
قیمت کولر آبی
قیمت کولرهای آبی بر اساس نوع و مدلشان متفاوت است. بر اساس نیازها و بودجه‌های متقاضیان مدل‌های متنوع با قیمت‌های مختلف توسط شرکت‌های سازنده تولید می‌شوند. شرکت کاوه کویر نیز در بازه‌های مختلف قیمت و اندازه، تولیدات خود را عرضه و وارد بازار می‌کند. می‌توانید با ورود به فروشگاه سایت گوتوکاشان از تولیدات شرکت کاوه کویر مطلع شده و با قیمت نمایندگی‌های این شرکت کولر مورد نیاز خود را از ما تهیه کنید.
مزایای کولر آبی:
1. کولرهای آبی نسبت به سایر کولرهای موجود در بازار مقرون به صرفه‌تر هستند و تعمیرات و تهیه قطعات آن‌ها آسان‌تر است. قیمت این کولرها نسبت به کولرهای اینورتر 70 درصد ارزان‌تر هستند.
2. پایین بودن مصرف انرژی کولرهای آبی نسبت به کولرهای گازی به شدت مشهود است. در این سیستم‌ها حدود 50 تا 90 درصد از مصرف برق سیستم‌های گازی کمتر است.
3. کولرهای آبی، به دلیل افزایش رطوبت محیط منزل یا محل کار، یک سیستم مناسب جهت استفاده در مناطق با آب و هوای گرم و خشک است و می‌تواند رطوبت نسبی محیط را افرایش دهد و به همین علت برای مناطق مرطوب مناسب نیست.
4. نگهداری و نصب این کولرها آسان است. یکی دیگر از مزایای کولرهای آبی نصب و راه‌اندازی آسان آن‌ها است. کولرهای آبی می‌تواند توسط اشخاصی که اطلاعات اندکی درباره این کولرها نیز دارند نصب شوند زیرا در آن‌ها خبری از قطعات پیچیده نیست. اما در هنگام راه‌اندازی و نصب کولرهای گازی حتما به یک متخصص این حوزه نیاز است و هرکسی نمی‌تواند این کولرها را نصب و راه‌اندازی کند.
5. کولرهای آبی دوستدار محیط زیست هستند و هیچ‌گونه ضرری برای آن ندارند زیرا از خود هیچ گاز مبردی از خود آزاد نمی‌کنند. این گازها می‌توانند سبب آزاد شدن گازهای گلخانه‌ای شوند.
معایب کولرهای آبی
1. قدرت سرمایش کمتر نسبت به سایر سیستم‌های سرمایشی
2. عدم امکان استفاده از این کولرها در مناطق مرطوب
3. آزاردهنده بودن سر و صدای این کولرها در بعضی شرایط
4. احتمال ایجاد بیماری‌های تنفسی به دلیل افزایش رطوبت محیط
5. میزان مصرف بالای آب با توجه به کم‌آبی ایجاد شده در کشور
6. احتمال زنگ‌زدگی و خوردگی قطعات کولر از کولرها
7. احتمال انتقال گرد و خاک و آلودگی‌های محیط به منزل توسط این کولرها وجود دارد.
کولر گازی
کولر گازی نوعی سیستم سرمایشی است که هوا را در یک ناحیه بسته از طریق چرخه تبرید خنک نگه می‌دارد. به زبان ساده‌تر می‌توان گفت که کولر گازی با کشیدن گرمای داخل خانه و انتقال آن به بیرون، هوای داخل منزل شما را خنک می‌کند.
کولرهای گازی اسپیلیت از دو واحد داخلی و خارجی تشکیل شده‌اند. اجزای یک کولر گازی شامل، یک کندانسور (کار آن خنک کردن سیال و تبدیل گاز به مایع است)، اواپراتور (برای تبخیر مایعات استفاده می‌شود)، کمپرسور، شیر انبساط گرمایی است.
نحوه کارکرد کولر گازی
سرمایش کولر از طریق چرخه تبرید تراکمی انجام می‌شود. این چرخه، گرما را از منبع سرد گرفته و در منبع گرم دفع می‌کند.
در داخل واحد خارجی، یک کندانسور و یک فن خنک کننده وجود دارد، عملکرد این واحد مشابه عملکرد یخچال و فریزر است، کمپرسور گاز کم‌فشار دما پایین را از اواپراتور گرفته و آن را متراکم می‌کند. با متراکم شدن گاز، دما و فشار آن افزایش می‌یابد و این گار برای کاهش دما به کندانسور فرستاده می‌شود؛ گاز داغ از کویل‌های کندانسور عبور کرده. بر اثر عبور پر سرعت هوای محیط از روی لوله‌ها توط فن، این گاز پرفشار تبدیل به مایعی پرفشار و نسبتاً داغ می‌شود.
این مایع با عبور از لوله موئین، افت فشار و دما پیدا کرده و آماده عبور از کویل‌های اواپراتوز می‌شود. این مایع به سرعت گرمای محیط را جذب می‌کند و تبدیل به یک گار کم‌فشار می‌شود و این گاز مجددا برای ادامه چرخه به کمپرسور باز می‌گردد.
این چرخه تا زمانی که داخل خانه یا محل کار شما به دمای مورد نظر برسد ادامه خواهد داشت. زمانی‌که دمای مورد نظر تأمین شود، ترموستات این سیستم را خاموش می‌کند.
مزایای کولر گازی
1. مجهز بودن به فیلترهای مخصوص تصفیه هوا: با استفاده از این سیستم هوای تصفیه شده و سالم در محیط وجود خواهد داشت.
2. قابلیت خنک‌کنندگی فضا در زمانی کوتاه. همزمان با روشن شدن این کولرها هوای خنک و مطبوع را احساس خواهید کرد.
3. عدم استفاده از آب به عنوان خنک‌کننده. کولرهای گازی همان‌طورکه از اسمشان پیداست از طریق گاز کولر هوا را خنک کرده و نیازی به آب ندارند و با استفاده از این سیستم سرمایشی در مصرف آّب بسیار صرفه‌جویی خواهد شد.
4. عدم تولید صدا. کولرهای گازی مانند کولرهای آبی صدایی مزاحم شما نمی‌شود.
5. کاهش فعالیت حشرات. دمای پایین و هوای خنک فعالیت قارچ‌ها و حشرات را کاهش می‌دهد.
6. عمر بالا. این کولرهای 2-3 برابر کولرهای آبی عمر می‌کنند.
7. نگهداری و پاکسازی آسان این کولرها یک مزیت مهم در مقابل کولرهای آبی است.
علی‌رغم مزایای کولرهای گازی، استفاده مداوم از آن‌ها می‌تواند مشکلاتی را برای افراد ایجاد کند، مانند:
1- قیمت بالای کولرهای گازی نسبت به سایر وسایل سرمایشی کاملاً محسوس است.
2- مصرف بالای برق شهری یکی دیگر از معایب کولرهای گازی است و مخصوصاً مصرف برق در زمستان‌ها و ایجاد گرمایش توسط آن از سایر روش‌های گرمایشی بیشتر خواهد بود.
3- عدم تهویه هوای منزل می‌تواند سبب ماندن آلودگی هوا در منزل و تشدید بیماری‌های تنفسی شود.
4- استفاده منظم از کولر گازی می‌تواند سبب خشکی پوست و غشای مخاطی شود و به همین علت سبب وخیم‌تر شدن بیماری‌های چشم مانند ورم ملتحمه و بلفاریت یا التهاب پلک‌ها شود.
5- در ساختمان‌هایی با متراژ بالا، نیاز به یونیت‌های داخلی و خارجی بیشتری است و به همین دلیل، حفظ فاصله مناسب یونیت‌ها با یکدیگر می‌تواند سبب مشکل شود و هم ظاهر ناخوشایندی به ساختمان ببخشد.
جمع‌بندی:
در هنگام انتخاب یک سیستم سرمایشی برای منزل یا محل کار خود، در ابتدا باید به چند نکته توجه فرمایید. مهم‌ترین نکته منطقه زندگی شماست. اگر شما در مناطق گرم و خشک مانند کاشان که رطوبت نسبی پایینی دارد زندگی می‌کنید خرید یک کولر آبی انتخاب مناسبی است.
اما اگر از خنک‌کنندگی این نوع کولرهای راضی نیستید می‌توانید در کنار استفاده از کولر آبی از کولر گازی نیز بهره‌مند شوید. کولرهای آبی برای مناطق گرم و خشک به دلیل افزایش رطوبت نسبی محیط انتخاب معقول‌تری است.
دومین نکته مهم مقدار بودجه شماست، بودجه شما تا حد زیادی می‌تواند تعیین‌کننده نوع کولر شما باشد. اگر محدودیت بودجه ندارید می‌توانید از انواع کولرهای گازی استفاده کرده و با توجه به متراژ ساختمان تعداد لازم آن را تهیه فرمایید. اگر محدودیت بودجه دارید می‌توانید از سیستم‌های سرمایشی ارزان‌تر مانند کولرهای آبی بهره ببرید.
نکته مهم دیگر میزان آلودگی محیط زندگی شماست. اگر در یک منطقه با میزان آلودگی زیاد زندگی می‌کنید بهتر است از کولر آبی استفاده نکنید. زیرا کولر آبی به دلیل نداشتن فیلتر تصفیه هوا آلودگی محیط را به منزل وارد می‌کند.
با توجه به مطالب گفته شده در این مقاله، شما می‌توانید با بررسی شرایط خود یک کولر مناسب تهیه کنید.
شرکت کاوه کویر یک شرکت معتبر ایرانی در زمینه تولید سیستم‌های سرمایشی است که کولرهای آبی را در اندازه‌ها و قیمت‌های مختلفی تولید می‌کند که شما بر حسب نیاز خود مدل کولر خود را انتخاب کنید.
