وقتی مکانی را برای سفر انتخاب می‌کنیم حتماً قبل از مسافرت، به یکسری از ویژگی‌های مقصد توجه خاصی داریم از جمله: آب و هوا، مکان، زمان سفر، ویژگی‌های تاریخی، ویژگی‌های طبیعی، جاذبه‌های گردشگری و خیلی خصوصیات دیگر.
یکی از شهرهایی که در استان اصفهان و شهرستان کاشان برای سفر، به شدت توصیه می‌شود شهر نیاسر است شهری با آب و هوای دل‌انگیز و طبیعتی بکر و ناب است که دارای جاذبه‌های تاریخی و گردشگری است و مکانی زیبا و دلفریب است برای گردشگران و طبیعت‌دوستان.
درباره نیاسر
شهر تاریخی نیاسر دارای قدمتی پیش از شاهان اشکانی است و دارای تمدنی عظیم و کهن است. این شهر تاریخی مرکز بخش نیاسر از شهرستان کاشان است که در فاصله 230 کیلومتری از شهر تهران و 220 کیلومتری اصفهان واقع شده است و فاصله این شهر از دو محور ارتباطی مهم عبور می‌کند راه آهن تهران جنوب 40 کیلومتر و آزادراه تهران جنوب 20 کیلومتر.
ارتفاع آن از سطح دریا 1650 متر است و بخاطر اختلاف ارتفاع 200 متر از شمال تا جنوب، چشم‌اندازهای شگرف و بی‌بدیلی در اطراف آن شهر ایجاد شده است که این شهر را دارای موقعیتی ممتاز و طبیعتی بکر و زیبا کرده است. شهر نیاسر جمعتیتی حدود 5000 نفر دارد که در فصول مختلف سال بخصوص در ایام نو شدن سال شمسی و ماه اردیبهشت و فصل گل و گلاب در کاشان جمعیت این شهر به‌طور میانگین روزانه 5000 نفر افزایش پیدا می‌کند که مسافران و گردشگران بیشترین این تعداد جمعیت را تشکیل می‌دهند.
در فصل تابستان هم بخاطر دارا بودن آب و هوای کوهستانی معتدل، جمعیت این شهر تا روزانه 10000 نفر افرایش پیدا می‌کند.
چرا نیاسر را به این نام می‌خوانند؟
تعبیرها و تفسیرهای مختلفی در مورد نامگذاری نیاسر در بعضی از منابع ذکر شده که مشهورترین آن این داستان است که: زمانی که اردشیر بابکان به پادشاهی رسید پادشاه وقت آن را با تعدادی از فرماندهان و بزرگان که برضد او شورش کرده بودند را به قتل رساند و سر از تنشان جدا کرد، سپس سرهای همگان را در خورجینی نهاد و چون به این امر تنها راضی نشده بود به چشمه اسکندریه در نیاسر برد و در آنجا یک مهمانی باشکوه ترتیب داد و پیروزی و فتح خود را با سرهای شورشیان جشن گرفت. بعد از آن هم در یک سخنرانی که ایراد کرد گفت: «ما بر سر نیکان جشن گرفته‌ایم»
بعدها ترکیب (نیا – سر یا نیکان – سر) کم‌کم رواج گرفت و به نیاسر تبدیل شد که نیاسر به معنی منطقه و مکانی که در آن سرهای ارزشمند، بریده شده است.
همچنین مواردی همچون تقسیم آب، محل سایه و سرما، جایگاه اشراف و منطقه‌ای که سرهای بریده شده در آن در معرض نمایش گذاشته شد، باعث شد که نیاسر کنونی به این نام خوانده شود.
پوشش گیاهی نیاسر
با اینکه آب و هوای شهرستان کاشان گرم و خشک است اما شهر نیاسر دارای آب و هوایی خنک و معتدل و مکانی خوش آب و هواست و این به دلیل وجود چشمه آبی است به نام اسکندریه و وجود قنات‌های متعدد، که آب و هوای این شهر را خیال‌انگیز و رؤیایی کرده است.
گل محمدی در نیاسر به وفور کشت می‌شود و آیین و مراسم گلابگیری هرساله از اردیبهشت‌ماه تا خردادماه در این شهر، با شکوه خاصی برگزار می‌گردد. علاوه بر کشت گل، از دیگر محصولات این منطقه می‌توان به گندم، جو، صیفی‌جات، محصولات باغی زردآلو، خرمالو، گردو، سیب و بادام اشاره کرد.
نیاسر علاوه بر مکان‌های تاریخی و جاذبه‌های گردشگری که دارد از طبیعت بکر و نابی هم برخوردار است که آن را ممتاز و خاص کرده است.
گیاهانی در این منطقه می‌رویند که خواص دارویی دارند در طب سنتی و اسلامی. مثلاً علف شوره یکی از گیاهان دارویی است که برای کمردرد و سردرد در قدیم از آن استفاده می‌کرده‌اند. بومی‌های نیاسر از گیاهی به نام بوته مار (هندونه مار) به‌عنوان داروی مفید برای پادرد استفاده می‌‌کنند.
مراسم آیینی در نیاسر
- میتراپرستی و آیین ستایش ایزد خورشید: آیین میتراپرستی یکی از آیین‌هایی است که از دیرباز در نیاسر به‌جا آورده می‌شد. یکی از این مراسم، آداب پیروان مهر، شستشتو و غسل بوده که برای شرکت در مراسم ستایش مهر، افراد باید تا مدت 40 روز با شیوه‌ها و آداب خاصی خود را غسل داده و ضربه‌های شلاق و تازیانه را تحمل می‌کردند.
- مراسم قربانی کردن گاو: از دیگر مراسم آیینی در شهر نیاسر، قربانی کردن گاو در روز عید قربان در کنار چشمه اسکندریه است که توسط اهالی محله سرکمر و برزه‌زن انجام می‌گیرد. وقتی که گاو را قربانی کردند خون آن را به آب می‌ریزند تا به آبشار و دیگر قسمت‌ها برسد و برای این کار دلیل داشتند چرا که می‌گفتند این کارشان سبب پربرکت شدن و زیاد شدن آب می‌شود.
- مراسم گلابگیری: یکی از مراسم زیبا و دلفریب در کاشان و شهرهای اطراف آن گل‌چینی و گلابگیری است. به دلیل موقعیت جغرافیایی خاصی که نیاسر دارد گل محمدی در این منطقه از نقاط دیگر کاشان، زودتر به ثمر می‌رسد و مراسم گلابگیری در این شهر از اواسط اردیبهشت ماه شروع شده و تا پایان خردادماه ادامه پیدا می‌کند. گلابگیری حال و هوای تازه‌ای هم به شهر می‌دهد هم لذت سفر را برای گردشگران و مسافرانی که برای دیدار از این شهر تاریخی، قدم رنجه کرده و به این دیار کهنسال و باستانی سفر کرده‌اند دوچندان می‌کند. عطر و بوی گل و گلاب، به همراه بوی دل‌انگیز نسیم و هوای خنک کنار آبشار، هر مسافری را سر ذوق می‌آورد.
اگر نتوانستید در فصل بهار سفری به نیاسر داشته باشید زیاد ناراحت نباشید چرا که فصل تابستان نیز بسیار مناسب است که سفری به این شهر خنک با هوای دلپذیر داشته باشید. اوایل تیرماه تا اواخر شهریور زمان مناسبی است که از این شهر دیدن نمایید.
آبشار نیاسر
یکی از زیباترین آبشارهای ایران، در شهر نیاسر قرار گرفته است. اگر اهل طبیعت و طبیعت‌گردی باشید، در دل کویر، دیدار از آبشاری در هوای خنک و دلچسب بهاری، حال و هوای شاعرانه و ذوق کودکانه و گوش سپردن به صدای زیبای آب، پیشنهاد وسوسه‌انگیزی است که نمی‌توان به راحتی از کنار آن رد شد.
این آبشار 25 متر ارتفاع دارد و معروف‌ترین جاذبه طبیعی این شهر است. از جمله مواردی که این آبشار را خاص و ممتاز نموده، بدنه رسوبی و آهکی است در آب آن مقداری آهک وجود دارد که به‌شکل قندیل روی هم انباشته شده و شکل خاص و زیبایی به آن داده است.
غار رئیس
غار رئیس از جمله چشم‌اندازهای زیبای نیاسر محسوب می‌شود که پدیده‌ای طبیعی به نظرمی‌آید در صورتی که این پدیده دست‌ساز بشر است و باستان‌شناسان معتقدند که نخستین قبایلی که به درست کردن و کندن این غار پرداختند پارتی‌ها بودند. که البته با گذر زمان و عمر طولانی که این غار دارد، چیزی از جاذبه طبیعی بودن کم ندارد. غار رئیس یک غار مصنوعی است که برای انجام اعمال مذهبی و به شکل یک معبد در درون کوه‌های کرکس ساخته شده به‌طوری که این نشانه‌های کنده‌کاری هنوز هم روی دیوارهای غار دیده می‌شود.
آتشکده ساسانی
اگر از طرف غار رئیس حدود 400 متر به سمت بالای چشمه اسکندریه حرکت کنید به آتشکده زیبایی برخورد می‌کنید به نام آتشکده ساسانی که یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی کاشان و نیاسر است و در زمان ساسانیان ساخته شده است.
علاوه بر اینکه محل نگهداری آتش و محل عبادت زرتشتیان بوده به‌صورت یک تقویم هم عمل می‌کرده است به این طریق که وقتی نور خورشید به پایه‌های این آتشکده می‌تابیده است، منجمان و ستاره‌شناسان به وسیله اندازه‌گیری طول سایه در هنگام طلوع و غروب آفتاب، زمان و روزهای اول تابستان و زمستان را مشخص می‌کردند.
حمام صفویه و آسیاب آبی
وجه تسمیه حمام صفویه به این نام به این دلیل است که کارشناسان معتقدند که طبق تحقیقات انجام گرفته و نوع معماری به کار رفته در آن، این بنا در دوران صفویه ساخته شده و به این دلیل به حمام صفویه، نامگذاری شده است. این حمام و آسیاب در تاریخ 10 خرداد 1382 با شماره 9038 جزء آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
چهارتاقی
این بنای باستانی از دوره اواخر عصر اشکانی و اوایل عصر ساسانی است. جزء بزرگ‌ترین و کهن‌ترین نمونه‌های چارتاقی‌های ایران و البته از نوع سالم‌ترین آنهاست و احتمال می‌رود که یک آتشکده بوده باشد.
باغ‌تالار و عمارت کوشک نیاسر
بزرگ‌ترین پارک نیاسر، باغ‌تالار است که در دوران ساسانیان عضمت و شکوه بسیار خاصی داشته و دارای بناها و قصرهای زیبایی بوده است ولی متأسفانه با گذشت زمان، این بناها یکی یکی نابوده شده و گویا در عصر صفویه یک کوشک در وسط این باغ ساخته شده که آثار آن تا امروز باقی مانده است.